O problemie, jakim jest smog rozmawia się w kraju już nie tylko w okresie grzewczym. Media ogólnopolskie dopiero co informowały o przypadkach pozywania państwa za smog. Tak zrobiła aktorka Grażyna Wolszczak i… wygrała. W jej ślady poszli m.in. Jerzy Stuhr czy Mariusz Szczygieł. Ten pierwszy argumentował przed sądem, że z powodu zanieczyszczenia powietrza ma problemy z górnymi drogami oddechowymi, co w kontekście przebytej jakiś czas temu choroby nowotworowej jest szczególnie niebezpieczne. Sąd w Warszawie uznał, że „Polacy mają prawo do oddychania czystym powietrzem, a życie w mieście spowitym smogiem narusza nasze dobra osobiste” (powtarzamy za money.pl). Zarzuty zarówno Stuhra, jak i Szczygła w ocenie sądu znalazły uznanie. W efekcie sędzia zasądził zadośćuczynienie od Skarbu Państwa w wysokości 35 tys. zł. Pieniądze mają zostać przeznaczone na cele społeczne.

Można się spodziewać, że podobnych spraw będzie więcej.

W Piotrkowie Trybunalskim o smogu głośniej rozmawiamy jak na razie jedynie zimą, kiedy smog utrudnia nam codzienne funkcjonowanie. Czy władze naszego miasta – w trosce o życie i zdrowie mieszkańców – pójdą w ślady władz Krakowa, gdzie wprowadzono restrykcyjne przepisy dotyczący smogu? W mieście na południu Polski od 1 września mieszkańcy nie mogą palić w piecach ani węglem, ani drewnem. U nas nie ma takich planów. A jakie są?

Co z modernizacją ciepłowni? 

Piotrków ma plan długoterminowy, władze chcą zrezygnować z węgla i postawić na gaz, co w dłuższej perspektywie ma sprawić, że będziemy niemalże eko miastem. Władze już kilka miesięcy temu zdecydowały, że w ramach modernizacji miejskich ciepłowni zmienimy paliwo na to bardziej eko. Dziś dwie nasze ciepłownie zasilane są węglem. Do 2023 (to tzw. rok krytyczny) musimy jednak zmniejszyć emisję dwutlenku węgla do atmosfery, bo wymagają tego przepisy unijne. Już wiemy jak to zrobić. Postawić na tzw. kogenerację gazową. To jednoczesne wytwarzanie energii elektrycznej i użytkowego ciepła w elektrociepłowni. Ze względu na mniejsze zużycie paliwa, zastosowanie kogeneracji daje duże oszczędności ekonomiczne i jest korzystne pod względem ekologicznym. Wg ekspertów wariant gazowy zapewni stabilne dostawy ciepła na najbliższe lata dla Piotrkowa Trybunalskiego. Jest to opcja najkorzystniejsza finansowo i najbardziej przyjazna dla środowiska.

Na rewolucję w piotrkowskim ciepłownictwie potrzebujemy jednak ok. 50 mln zł. Urzędnicy zamierzają walczyć o zewnętrzne dofinansowanie tego projektu. W połowie roku – jak zapowiadały władze miasta - Narodowy Fundusz Ochrony i Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłosić miał program, w ramach którego Piotrków będzie mógł starać się o pieniądze. Na razie jednak Urząd Miasta nie przekazał nam żadnych nowych informacji na ten temat. 

Magistrat zapewnia, że pamięta o ekologii i walczy o czystsze powietrze. - Piotrków Trybunalski drogą ekologii idzie systematycznie od wielu lat, m.in. poprzez termomodernizacje placówek oświatowych i podłączanie ich do miejskiej sieci ciepłowniczej, podłączanie do msc podmiotów prywatnych, stosowanie energooszczędnych rozwiązań jak: zamontowanie solarów na niektórych obiektach użyteczności publicznej czy utworzenie miejskiej pasieki na terenie ujęcia wody przy ul. Żwirki – mówi Jarosław Bąkowicz, kierownik Biura Prasowego Urzędu Miasta w Piotrkowie.
Ważnym elementem tej polityki jest likwidacja pieców węglowych w miejskich zasobach mieszkaniowych na terenie Starego Miasta. Łącznie do 2021 r. z najstarszej części Piotrkowa zniknie ponad 250 takich pieców. Blisko połowę z nich zastąpiły piece zasilane gazem, natomiast pozostałe mieszkania podłączone zostaną do miejskiej sieci ciepłowniczej. - Podkreślę, że oprócz wymiany źródeł ogrzewania na bardziej ekologiczne w istniejącej tkance mieszkaniowej, samorząd rozbudowuje sieć ciepłowniczą, dzięki czemu nowo budowane przez miasto kamienice, jak przy Garncarskiej 6 i 8 oraz u zbiegu ulic Jerozolimskiej i Starowarszawskiej (łącznie 46 mieszkań w 3 kamienicach) również są ogrzewane z miejskiej sieci – dodaje J. Bąkowicz.
Przypomnijmy, że Urząd Miasta zdecydował się w zeszłym roku na zakup 20 czujników mierzących jakość powietrza. Zostały one rozlokowane na terenie całego miasta. Dostęp do aktualnych danych jest bardzo prosty (strona internetowa lub aplikacja na telefon).

Straż będzie kontrolować

Swoje zamierza robić też Straż Miejska, która w 2019 przeprowadziła blisko 150 kontroli, w efekcie czego 13 osób zostało pouczonych, a 4 kolejne ukarano mandatem za spalanie w piecach niedozwolonych materiałów. - Reagujemy na wszelkie zgłoszenia, informacje od mieszkańców podejrzewających, że w ich okolicy spalane są odpady – zaznacza Jacek Hofman, komendant SM w Piotrkowie. - Dotychczas, także na podstawie kontroli z lat ubiegłych, nie można stwierdzić, że palenie w piecu odpadami jest zjawiskiem nagminnym i że właściciele nieruchomości postępują nieodpowiedzialnie, zatruwając środowisko niedozwolonym paliwem - dodaje. - Z doświadczenia wiemy, że spalanie węgla czy drewna wiąże się z wydzielaniem dymu o różnym kolorze, gęstości, jak i zapachu. Stosowane paliwo jest różnego gatunku i jakości, nawet posiada różny skład chemiczny, w przypadku węgla, np. zawartość siarki. W końcu o spalinach decyduje także rodzaj pieca, faza rozpalania, a nawet temperatura, ciśnienie czy cyrkulacja powietrza. Przy okazji kontroli sprawdzane jest także, co znajduje się w składzie opału oraz czy właściciele nieruchomości prowadzą segregację odpadów komunalnych.

Komendant zapewnia, że także w rozpoczynającym się właśnie sezonie grzewczym kontrole pieców będą kontynuowane, również przy pomocy drona. - Oczywiście na miarę posiadanych środków finansowych - dodaje J. Hofman. - Mieszkańcy mogą zgłaszać zauważone nieprawidłowości pod bezpłatnym numerem służby dyżurnej Straży Miejskiej – 986. 

Piotrkowianie, wiecie o uchwale antysmogowej? 

Mieszkańcom przypominamy, że od maja 2018 r. również w Piotrkowie Trybunalskim obowiązuje przyjęta przez Sejmik Województwa Łódzkiego uchwała antysmogowa. Dokument wprowadza stopniowe ograniczenia w używaniu w domach najgorszych klas pieców i paliw. W Łódzkiem nie można spalać najgorszych paliw - miału węglowego z wyjątkiem wysokoenergetycznego, wilgotnego drewna, węgla brunatnego, odpadów węglowych i mieszanek.

Uchwała precyzuje nawet dopuszczalną zawartość zakazanych substancji. Węgiel kamienny o ziarnach poniżej 3 mm może stanowić jedynie 15% masy paliwa, z wyjątkiem paliw o wartości opałowej 24 MJ/kg i większej oraz o zawartości popiołu poniżej 12%. Zakazane są muły węglowe, flotokoncentraty oraz ich mieszanki, a także paliwa zawierające biomasę stałą o wilgotności powyżej 20%.

Wszystkie montowane kotły muszą spełniać unijne normy efektywności i emisji. Kotły klasy piątej zainstalowane przed 1 maja 2018 r. mogą działać do czasu tzw. śmierci technicznej. Kotły pozaklasowe tzw. kopciuchy trzeba wymienić do 1 stycznia 2023 r. Kotły klasy czwartej i piątej mogą działać do 1 stycznia 2027 r. Kominki i piece można instalować bez ograniczeń do 1 stycznia 2022 r. Potem będą musiały spełniać unijne normy. Kominki i piece starego typu trzeba zdemontować do 1 stycznia 2025 r. lub wyposażyć w filtry. W budynkach z centralnym ogrzewaniem okresy przejściowe są krótsze: do 1 stycznia 2020 r. dla kotłów i do początku 2022 r dla pieców i kominków. Uchwała nie precyzuje kar za nieprzestrzeganie przepisów, o tym decydują poszczególne samorządy.

audio=1

Piotrkowianom przypominamy też, że nadal mogą korzystać z rządowego programu „Czyste powietrze”, który oferuje dofinansowanie wymiany starych i nieefektywnych źródeł ciepła na paliwo stałe na nowoczesne źródła ciepła spełniające najwyższe normy, jak i przeprowadzenie towarzyszących temu prac termomodernizacyjnych budynku, bo bez odpowiedniej izolacji domu ciepło może szybko przenikać na zewnątrz.

Adresatami programu są właściciele lub współwłaściciele jednorodzinnych budynków mieszkalnych lub wydzielonych w budynkach jednorodzinnych lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą oraz osoby, które uzyskały zgodę na rozpoczęcie budowy jednorodzinnego budynku mieszkalnego, a budynek nie został jeszcze przekazany lub zgłoszony do użytkowania. Mogą oni wnioskować o dotację lub pożyczkę przeznaczoną na wymianę źródła ciepła oraz prace związane z termomodernizacją. Wielkość dofinansowania jest zależna od wysokości miesięcznego dochodu na osobę w gospodarstwie domowym wnioskodawcy, a zakres prac objęty dofinansowywaniem od wieku budynku.

Program przewiduje dofinansowanie m.in.: wymiany starych źródeł ciepła (pieców i kotłów na paliwo stałe) oraz zakup i montaż nowych źródeł ciepła spełniających wymagania programu; docieplenia przegród budynku; wymiany stolarki okiennej i drzwiowej; instalacji odnawialnych źródeł energii (kolektorów słonecznych i instalacji fotowoltaicznej); montażu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.

Biorąc udział w programie, można uzyskać zwrot części poniesionych kosztów. Maksymalny możliwy koszt, od którego liczone jest dofinansowanie to 53 tys. zł. Minimalny koszt kwalifikowany przedsięwzięcia to 7 tys. zł. 

Program „Czyste powietrze” realizowany będzie do 2029 r. (podpisywanie umów do 31.12.2027 r.).