Jeden z najsłynniejszych księży z Powstania Warszawskiego był duszpasterzem piotrkowskiej młodzieży

Czwartek, 13 sierpnia 20202
Jedno z najsłynniejszych zdjęć z Powstania Warszawskiego, dziś uznawane niemal za powstańczą ikonę, powstało 13 sierpnia 1944 roku i przedstawia ślub sanitariuszki Alicji Treutler ps. „Jarmuż” i podchorążego Bolesława Biegi ps. „Pałąk”. Sakramentu młodej parze w murach zrujnowanej kaplicy Szpitala Dzieciątka Jezus udzielał ksiądz Wiktor Potrzebski ps. „Corda”. Niewielu piotrkowian wie, że duchowny ten, zanim został w Warszawie w czasie II wojny światowej kapelanem śródmiejskich oddziałów Armii Krajowej, przez sześć lat związany był z naszym miastem. To on zakrzewił wśród piotrkowskiej młodzieży wędrówki po Karpatach i przeprowadził prace konserwatorskie jezuickiej świątyni...

Wspomniane zdjęcie, które wykonał Eugeniusz Lokajski pseudonim „Brok” 13 sierpnia 1944 roku o godzinie 17.00, podczas powstańczego ślubu to jeden z nielicznych kadrów, na którym można zobaczyć księdza Wiktora Franciszka Potrzebskiego, pseudonim „Corda”. Ten duchowny, uczestnik kampanii wrześniowej i Powstania Warszawskiego, w stopniu kapitana, nauczyciel tajnych kompletów, duszpasterz młodzieży i wytrawny kaznodzieja oraz społecznik, w latach 20. związany był z Piotrkowem i piotrkowską młodzieżą.

 
Piotrkowski prefekt

Ksiądz Wiktor Franciszek Potrzebski, pseudonim „Corda”, znany również pod konspiracyjnym nazwiskiem Józef Władysław Orłowski, kapitan duszpasterstwa Armii Krajowej urodził się 30 lipca 1880 roku w Ślesinie koło Konina. Był absolwentem gimnazjum w Kaliszu oraz Seminarium Duchownego we Włocławku. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1904 roku. Do Piotrkowa przybył z pobliskiego Bełchatowa latem 1922 roku. Tutaj został prefektem (katechetą) oraz wykładowcą propedeutyki filozofii w Żeńskim Seminarium Nauczycielskim im Królowej Jadwigi oraz w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim Heleny Trzcińskiej. Od 22 sierpnia tegoż samego roku pełnił funkcję rektora kościoła Panien Dominikanek, ponadto był również kierownikiem bursy miejskiej im. św. Stanisława Kostki. Z kolei w 1927 roku ksiądz Potrzebski został prefektem Gimnazjum Męskiego im Bolesława Chrobrego.

 
Nie tylko wędrówki po górach

W środowisku piotrkowskich uczniów przyszły kapelan Armii Krajowej zasłynął jako organizator obozów wędrownych i wycieczek po Karpatach Wschodnich (opisanych w książce „Listy wakacyjne 1926”). W latach 1927-1928 był również rektorem kościoła św. Franciszka Ksawerego, a w 1928 został kapelanem Piotrkowskiej Ochotniczej Straży Ogniowej. Tutaj warto dodać, iż to właśnie ksiądz Potrzebski nadzorował prace konserwatorskie, jakie miały miejsce we wnętrzu, jak i na zewnątrz jezuickiej świątyni w tamtym okresie. To między innymi za jego kadencji wzmocniono przyporę i narożną skarpę wspierającą kościół od ogrodu na przedmurzu przy placu Niepodległości.

 
Z Piotrkowa do Sejmu?

Jak podaje Kazimierz Głowacki w swoim opracowaniu „Kościół św. Franciszka Ksawerego i kolegium jezuickie w Piotrkowie Trybunalskim” ksiądz Potrzebski w naszym mieście (…) zasłynął nie tylko jako wytrawny kaznodzieja, ale również jako oddany sprawie społecznik (…) min. działacz miejscowego zarządu spółdzielni spożywców „Społem” (...). O popularności jego również w kręgach robotniczych świadczy fakt, iż załoga Piotrkowskiej Manufaktury na Bugaju zgłosiła jego kandydaturę w wyborach do Sejmu Rzeczpospolitej.

We wspomnianym 1928 ksiądz Wiktor Potrzebski powrócił do Archidiecezji Wileńskiej, w latach 1928-1935 był prefektem Seminarium Nauczycielskiego w Trokach, zaś od połowy lat 30. dyrektorem Państwowego Liceum i Gimnazjum Męskiego im. Adama Mickiewicza w Grodnie. Tam też zastał go wybuch II wojny światowej. Wziął udział w walkach o Grodno, na przełomie 1939/1940 wyjechał do Warszawy, gdzie między innymi wykładał na tajnych kompletach. Co znamienne w dniu, w którym ksiądz Potrzebski udzielał ślubu Alicji i Bolesławowi, został także odznaczony Krzyżem Walecznych. Zginął niespełna miesiąc później, w Warszawie, 4 września podczas bombardowania na rogu ul. Szpitalnej i Przeskok wraz z częścią oficerów sztabu 4. Rejonu. Jego grób znajduje się na warszawskich Powązkach.

 
Ślub w kadrach „Epidemii miłości”

Para ze zdjęcia przeżyła wojnę. W odróżnieniu od księdza „Cordy” czy fotografa. „Lilly” i „Billy”, jak pieszczotliwie siebie nazywali, uchodzą dziś za najsłynniejszą powstańczą parę. Po upadku Powstania Warszawskiego udało im się dostać na tereny Niemiec, na stronę alinacką. Wkrótce wyemigrowali do Londynu, a stamtąd w 1950 wyjechali do Stanów Zjednoczonych. Ich powstańczy ślub uwiecznił w kadrze nie tylko Eugeniusz Lokajski (zginął 25 września 1944 r.), ale również operatorzy kroniki powstańczej. W 2009 roku ocalałe fragmenty filmu wykorzystał w swoim dokumencie „Epidemia miłości” Maciej Piwowarczuk. „Lilly” zmarła w 2019 roku.

 

 

Agawa

fot. Eugeniusz Lokajski/Wikimedia Commons – domena publiczna, YoAnna

 


Materiały:

1. K. Głowacki „Kościół św. Franciszka Ksawerego i kolegium jezuickie w Piotrkowie Trybunalskim”, Piotrków 1982

2. www.1944.pl/powstancze-biogramy

3. https://natemat.pl/245341,najslynniejsze-malzenstwo-powstania-warszawskiego-bill-i-lilly-biega

POLECAMY


Zainteresował temat?

8

2


Komentarze (2)

Zaloguj się: FacebookGoogleKonto ePiotrkow.pl
loading
Portal epiotrkow.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść wypowiedzi zamieszczanych przez użytkowników. Osoby komentujące czynią to na swoją odpowiedzialność karną lub cywilną.

tmb ~tmb (Gość)22.08.2020 20:45

Dziękuję za piękny tekst o wspaniałym Kaplanie ks. Wiktorze Potrzebskim. Oczekiwałam długo i spełniło się ....
Można więcej , ale i te treści przypomniały Jego życie i dokonania . Czekam na więcej. Może ulica? Może zdjęcie Tablicy pamiątkowej przy ul. Szpitalnej w Warszawie. A może trwałe upamiętnienie w Piotrkowie?

41


reklama

Materiał KWW Z SERCEM DLA PIOTRKOWA

reklama

Społeczność

Doceniamy za wyłączenie AdBlocka na naszym portalu. Postaramy się, aby reklamy nie zakłócały przeglądania strony. Jeśli jakaś reklama lub umiejscowienie jej spowoduje dyskomfort prosimy, poinformuj nas o tym!

Życzymy miłego przeglądania naszej strony!

zamknij komunikat